Tijdens een periode van economische tegenslag daalt het verzuim. Dat is tenminste de algemene stelling. En kijk je naar de verzuimcijfers dan klopt dat ook. In de meeste bedrijven is de afgelopen jaren het verzuim gedaald. Best opmerkelijk trouwens: de maatschappelijke problemen stijgen en het ziekteverzuim daalt. Is het dan zo dat de medewerkers minder problemen ervaren? Niets is minder waar. En daar zit hem nou juist de kneep.
• Veel zorgen bij medewerkers
• Wees alert op zorgsignalen
Gevolgen economische tegenslag
Door de economische tegenslag staan in Nederland circa 1 miljoen huishoudens ‘onder water.’ Er wordt mee bedoeld dat de waarde van hun huis minder is dan de hypotheek die erop rust. Deze huishoudens hebben daardoor een latent financieel probleem. Bij verkoop blijf je achter met een restschuld. Een ander zichtbaar effect van deze economisch tijd is de oplopende werkloosheid. Die is inmiddels hoger dan in de beruchte jaren ‘80. Menig medewerker maakt zich dus behoorlijk zorgen.
Effect op duurzame inzetbaarheid
Recent reageerde een ondernemer positief op de resultaten van een werkdrukonderzoek. Zijn eerste reactie was: “Zolang het verzuim daalt, valt het wel mee”.
En ben je een korte-termijn-denkende ondernemer, dan denk je misschien: “Een beetje crisis maakt in ieder geval dat iedereen werkt”.
Maar pas op: zo kun je je als ondernemer flink vergissen. Het is in deze tijd van economische tegenslag niet zo dat medewerkers die niet verzuimen ook altijd klachtvrij zijn. Uit een aantal studies blijkt dat economische zorgen wel degelijk effect hebben op de productieve én de duurzame inzetbaarheid van werknemers.
Werken naar vermogen
Het verzuim neemt af maar het presenteïsme neemt sterk toe. Met presenteïsme worden de medewerkers bedoeld die wel naar het werk komen, maar door klachten (medisch of niet medisch) niet naar vermogen kunnen werken. Uit studies van wetenschappers aan de Concordia University in Montreal blijkt bijvoorbeeld dat presenteïsme vaak samenhangt met baanonzekerheid. De omvang van dit soort verzuim wordt geschat op een factor 2 tot 3 van het regulier verzuim. En daarmee dus ook de kosten.
Stil verzuim
Behoorlijk wat medewerkers maken zich grote zorgen. En de medewerkers bij wie het financiële water tot aan de lippen staat maken zich zéér grote zorgen. Zorgen die ten koste gaan van de productiviteit op het werk. En nee hoor, men meldt zich echt niet ziek. “Ja hallo, ik kijk wel uit”.
Een minder wetenschappelijke benaming voor dit gedrag is ‘stil verzuim’. Een goed gekozen term.
Dit verzuim in productiviteit houdt zich stil, het meldt zich niet en is dus ook niet in een registratie vast te leggen. Erger nog: je weet niet wie het betreft en aan wie extra aandacht besteed moet worden.
Vitaliteit
Hoe kan je omgaan met stil verzuim? Het advies is om juist nu te investeren in de vitaliteit van de medewerker. Wees om te beginnen alert op zorgsignalen van medewerkers. Voer bij aanhoudende signalen bijvoorbeeld een activerend gesprek (de essentie van een activerend gesprek is de vraag: “wat ga je doen?”) met hem of haar. Bepaal vooraf goed of je die rol legt bij de leidinggevende of bij een vaardige coach. Bied de medewerker frequent testjes en momenten tot zelfreflectie aan en zorg ervoor dat je de medewerker helpt in het betekenis geven aan de resultaten.
Dit hoeven geen dure en omvangrijke onderzoeken te zijn maar kan in allerlei vormen worden aangeboden. Doel is dat de medewerker geactiveerd wordt om zelf verantwoordelijkheid te nemen. De werkgever kan daarbij actief faciliteren om het werken naar vermogen weer op te krikken. De aanpak van ‘stil verzuim’ is daarmee eenvoudig: doorbreek de stilte en ga het gesprek met elkaar aan.
bron: Jan van den Hoogen, Arbo Unie / Fysergo